شرکت خدمات و محصولات آب و فاضلاب پیاتیک

طراحی و اجرای خدمات دفع فاضلاب و تولید محصولات کاربردی آب و فاضلاب

۲ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «نصب منهول‌» ثبت شده است

منهول ها و اهمیت کاربرد آنها در شبکه‌های آبیاری و فاضلاب

 

استفاده از منهول ها به 2400 سال قبل از میلاد مسیح به شهر بابل بر می‌گردد

مطالعات باستان‌شناسان از روی نوشته‌ها و نقشه‌های بجا مانده حاکی از آن است

که شهر بابل از سیستم فاضلاب جامع شهری برخوردار بوده است :

شبکه‌ای با طراحی ماهرانه که تمامی منطقه شهر را تحت پوشش قرار می‌داد

که شامل کانالهای آجری فاضلاب به همراه محله هایی برای دسترسی

به این کانالها جهت بازرسی آنها (مشابه منهولهای امروزی) بوده است

استفاده از منهولها از دیر باز جهت ایجاد ایستگاههای دسترسی به

بخشهای مختلف شبکه‌های آبرسانی و جمع‌آوری و انتقال فاضلاب

جهت بازرسی، تهویه طبیعی و تعمیر و نگهداری همواره مورد نظر بوده است

امروزه نیز نه تنها از اهمیت آنها کاسته نشده بلکه روز به روز بر اهمیت و نیز موارد

کاربرد آنها افزورده شده است

بطور کلی انواع منهول ها را می‌توان بصورت زیر دسته بندی نمود :

 

1-    منهول های آجری


این نوع منهول ها از انواع سنتی بوده که در گذشته مورد استفده فراوان بوده است

(شکل-1). هم‌اکنون از در برخی از موارد به دلیل هزینه پائین این منهول ها تمایل

به استفاده از آنها وجود دارد

 

 از معایب این منهولها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
•     احتمال نشت از دیواره‌ها
•    احتمال نشت از محل اتصال لوله به آدم‌رو
•    زبری نسبتاً زیاد در محل مجرای کف
•    آسیب‌پذیر در برابر مواد خورنده
•    شکننده بودن در برابر عواملی مانند زلزله
•    امکان حداکثر  استفاده تا ارتفاع 3 متر


2-    منهول های بتنی


این نوع منهولها در سالهای گذشته به عنوان جایگزین

منهول های آجری معرفی شد و توانست که جای خود را به سرعت تثبیت نماید

بطوریکه در حدود 70% منهولهای ساخته شده در کشور از این نوع می‌باشد

 

 

از معایب این نوع منهولها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
•    آب‌بندی نامناسب در اتصالات
•    زبری نسبتاً زیاد در محل مجرای کف
•    آسیب‌پذیر در برابر مواد خورنده
•    شکننده بودن در برابر عواملی مانند زلزله (در صورت عدم طراحی صحیح)
•    وزن بالای اجزاء (پیش ساخته)
•    زمان اجرای طولانی (اجرا در محل)

 

3-    منهول های پلی اتیلن


در چند دهه اخیر پلی اتیلن، با توجه به خواص مطلوبی که دارد

به عنوان مناسب‌ترین ماده برای ساخت منهولها بخدمت گرفته شده است

خواص منهولهای پلی اتیلن که در ادامه به آنها پرداخته شده است

باعث گشته که روند استفاده از آنها سیر صعودی داشته باشد

بطوریکه هم‌اکنون در اروپا بیش از 80% منهول های مورد استفاده

در پروژه‌های اخیر از این نوع منهول ها بوده است

متأسفانه در داخل کشور سهم استفاده از این نوع منهول ها بسیار پائین بوده

اما در حال حاضر استفاده از آنها روند رو به رشدی بخود گرفته است

 

 

با توجه به خواص مناسب پلی اتیلن با دانسیته بالا شامل استحکام مناسب

وزن پائین و انعطاف‌پذیری بالای آن مزایای استفاده از منهولهای پلی اتیلن را می‌توان در موارد زیر دانست :

 

1)    وزن پائین منهولهای ساخته شده


به علت کمتر بودن چگالی پلی اتیلن در مقایسه با بتن (چگالی پلی اتیلن 94/0 تا 95/0)

وزن منهولهای پلی اتیلن در مقایسه با منهولهای بتنی با کاربری یکسان، بسیار پائین‌تر و کمتر است

به عنوان مثال منهول نشان داده شده در شکل-1 وزنی در حدود 5/0 تن داشته

در صورتیکه وزن نمونه بتنی با کاربری مشابه در حدود 10 تن می‌باشد

مزیت دیگر وزن پائین منهولهای پلی اتیلن در این نکته نهفته است

که در زمینهای باتلاقی و شنی که امکان زیرسازی مناسب برای منهول های سنگین وجود ندارد

و بعلت سستی زمین امکان نشست منهول وجود دارد

این نوع منهول ها به هم به علت وزن پائین و نیز به علت چگالی پائین از خطر نشست و فرو رفتن در زمین کاملاً مصون میباشند

 

2)    استحکام بالا در برابر ضربه


با توجه به انعطاف‌پذیری ذاتی پلی اتیلن و خاصیت ضربه‌پذیری آن، منهول های ساخته شده

از پلی اتیلن مقاومت بالای در برابر ضربات وارده در حین حمل و نقل یا پروسه نصب برخوردارند

3)    مقاومت شیمیائی بالا در برابر محیطهای خورنده و مهاجم
پلی اتیلن بعلت طبیعت خنثی خود از مقاومت بسیار خوبی در برابر مواد شیمیائی مختلف داراست

بهمین دلیل خطر خورگی و یا پوسیدگی آنها در مجاورت مواد خوردنده و محیطهای مهاجم بسیار پائین می‌باشد

 

4)    زبری پائین


با توجه به ضریب زبری پائین لوله پلی اتیلن احتمال چسبیدن مواد معلق و گل و لای به آن بسیار پائین است

و در صورت ته نشینی گل و لای بر روی آن با اولین جریان شدید آب کاملاً شسته شده و تمیز می‌گردد
همچنین به علت ضریب زبری پائین پلی اتیلن و صاف بودن سطح داخلی منهول های ساخته شده

از آن و نیز مقاومت در برابر سایش بالای پلی اتیلن، میزان سایش آن در اثر جریان آب در مقایسه با منهول های

بتنی بسیار ناچیز بوده و همین امر سبب ساز طول عمر زیاد این منهول ها

بخصوص در خطوطی که زاویه شیب بالا در نتیجه دارای جریان شدید سیال است میباشد


5)    سرعت نصب بالا


می‌توان گفت که بزرگترین مزیت منهولهای پلی اتیلن سرعت نصب بالای آنها می‌باشد

با توجه به اینکه منهولهای پلی اتیلن بصورت پیش‌ساخته تولید می‌گردد

بنابراین بلافاصله پس از حمل به محل آماده نصب می‌باشد

همچنین بدلیل وزن پائین آنها، در محل نصب حمل و کارگذاری آنها

حتی با استفاده از ماشین‌آلات حاضر در محل نصب مانند بیل مکانیکی کاملاً امکان‌پذیر است

و در صورت آماده بودن ترانشه می‌توان به سرعت به نصب آن اقدام نمود

در صورت استفاده از منهولهای بتنی درجا به علت طولانی بودن زمان قالب‌بندی و بتن‌ریزی و زمان خشک شدن بتن

انجام پروسه اجرای منهول بسیار طولانی خواهد بود

حتی در صورت استفاده از منهولهای بتنی پیش‌ساخته

بدلیل وزن بسیار بالای منهولها عملیات حمل و کارگذاری بدون در دسترس بودن

جرثقیلهای پرقدرت عملاً بسیار مشکل و حتی غیرممکن خواهد بود

 

6)    طول عمر بالا


بدلیل استفاده از پلی اتیلن، این نوع از منهولها از طول عمر بسیار بالائی (50 سال) برخوردارند.

روش ساخت دستی متداولترین روش تولید منهولهای پلی اتیلن است

در این روش با استفاده از لوله ساخت‌یافته، معمولاً لوله پلی اتیلن دوجداره

منهولها با استفاده از جوش اکستروژنی ساخته می‌شود. شیوه ساخت اینگونه منهولها در شکل-4 نشان داده شده است

 

 

مزیت عمده این روش قابلیت انعطاف بالای آن در ساخت منهولهای پیچیده می‌باشد

با توجه به اینکه در این روش نیاز به در دسترس بودن قالبهای پیچیده وجود ندارد

همچنین بدلیل استفاده از لوله ساخت‌یافته در ساختار این منهولها از نظر اقتصادی مقرون به صرفه می‌باشد.

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰
شرکت پیاتیک Co

منهول _ Manhole

 

منهول (به انگلیسی : Manhole) به معنی: آدم رو)یک نوع از اتصالات است

که برای متصل کردن چند شبکه و خط راه رو به هم مورد استفاده قرار می‌گیرد

مثلاً در سیستم فاضلاب برای آنکه چندین خط لوله فاضلاب را

به یکدیگر متصل کنند و به یک مسیر هدایت نمایند

از منهول استفاده می‌شود و یا در سیستم‌های مخابراتی برای

دسترسی به مسیرهای کابل‌ها در زیر زمین استفاده میشود

البته همگی در سطح شهر به انواع آنها برخوردیم

دریچه‌هایی که در سطح زمین موجود است و برای کاربری‌های مختلفی استفاده می‌شود

(آب و فاضلاب، تلفن، برق و...) و منهول در واقع برای دسترسی آسان انسان

به داخل کانال است و در آنها را با درپوش میپوشانند

منهول‌ها را از جنس بتن، آجر , پلی اتیلن و پلاستیک می‌سازند

که بنا به کاربری متفاوت خواهد بود و همچنین درپوش های آنها نیز از جنس پلی اتیلن

پلیمری, فایبرگلاس, فولاد , چدن و... است

 

 

محتویات :

 

 

انواع منهول :

 

تقسیم‌بندی منهول‌ها را باید با توجه به محل کاربردآن به دو دسته خلاصه نمود

منهول‌های با قطر کم مورداستفاده در خطوط فرعی شبکه به دلائل زیر :

  1. قطر لوله‌ها کم است
  2. دبی جریان کم است
  3. تعداد لوله‌های وارده ممکن است زیاد باشد.

منهول‌های با قطرهای بالا مورد استفاده در خطوط اصلی شبکه به دلائل زیر

  1. در خطوط اصلی و خطوط انتقال
  2. قطر لوله‌ها زیاد است
  3. دبی جریان بالا است
  4. -تعداد لوله‌های وارده محدود یا یکی است.

با توجه به نوع کاربرد می‌توان این منهول را از نظر مواد اولیه ساخت به شکل زیر خلاصه نمود:

  1. منهول‌های بتنی پیش ساخته(منهول سنتی)
  2. منهول‌های بتنی ساخت درجا(منهول سنتی)
  3. منهول آجری به همراه ملات
  4. منهول‌های GRP
  5. منهول‌های پلی اتیلنی

 

 

منهول‌های سنتی :

 

این منهول‌ها با مصالح سنتی مانند آجر، سیمان و بتن ساخته می‌شوند

که در گذشته بسیار مورد استفاده بوده‌است و کاربردهای فراوانی داشته‌است

که البته هنوز هم در برخی از مناطق و کاربری‌های خاص به عنوان تنها و آخرین راهکار مورد استفاده قرار میگیرد

مثلاً در کانالهای انتقال خط تلفن که در زیر رمین قرار گرفته‌است

منهول‌های بتنی بسیار کاربرد دارند

در حال حاضر در ساخت شبکه جمع آوری فاضلاب تهران، عمدتا از منهول های بتنی و آجری استفاده میشود

 

 

 

منهول‌های پیش ساخته :

 

منهول پیش ساخته پلی اتیلن برای استفاده در سیستم‌های

فاضلاب صنعتی و فاضلاب خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرد

با توجه به استفاده روزافزون از محصولات پلیمری در صنایع مختلف جهان، این محصول می‌تواند

جایگزین مناسبی برای منهول‌های بتنی و یا سایرمنهول‌های ساخته شده با مصالح بنائی میباشد

 

  1. هزینه بسیار پائین در ساخت و راه اندازی منهول‌های پلی اتیلن نوین تکنیک نسبت به منهول‌های بتنی
  1. زمان بسیارکمتر در اجرای منهول پلی اتیلن نوین تکینک نسبت به منهول‌های بتنی
  1. مقاومت در برابر لیستی از مواد شیمائی مختلف از خواص منحصربه‌فرد
  1. منهول‌های پلی اتیلن نوین تکنیک نسبت به منهول‌های بتنی می‌باشد.
  1. منهول پلی اتیلن به ماشین آلات سنگین برای اجرا ندارد.
  1. منهول پلی اتیلن می‌تواند در محیط‌های شیمیائی و یا بسیار مرطوب براحتی دوام بیاورد
  1. منهول پلی اتیلن نیازی به تعمیر ندارد و در صورت نیاز به تغییرات در سایز
  1. براحتی و به آسانی انجام می‌شود.
  1. منهول پلی اتیلن براحتی در خطوط انتقال فاضلاب قابل نصب می‌باشد
  1.  و هزینه‌های اجرائی پروژه‌های بزرگ را بطور چشمگیری کاهش می‌دهد.

 

 

تفاوت منهول‌های پلی اتیلن با منهول‌های سنتی بتنی :

 

منهول‌های پلی اتیلنی دارای مزایای قابل توجهی نسبت به منهول‌های سنتی هستند که از آن جمله می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود: ۱- صرفه جویی هزینه‌های اجرا منهول‌های پلی اتیلنی در مقایسه با منهول‌های بتنی. ۲- صرفه جویی در زمان و سهولت جاگذاری و نصب. ۳- منهول‌های پلی اتیلن مقاوم در برابر حلال‌ها و گازهای شیمیایی می‌باشند ۴- منهول‌های پلی اتیلن نیاز به ماشین آلات سنگین در موقع اجرا ندارد ۵- منهول‌های پلی اتیلن دارای عمر طولانی بهره برداری، مخصوصأ در مناطق مرطوب می‌باشند ۶- سهولت در امر نگهداری با توجه به سطوح صاف و منظم در بدنه منهول‌های پلی اتیلن. ۷- آب بندی کامل شبکه و جلوگیری از ورود فاضلاب به آب‌های زیر زمینی و بالعکس به جهت آب بندی کامل منهول‌های پلی اتیلنی ۸- امکان افزایش طول منهول پلی اتیلن حتی پس از اتمام پروژه.

و نیز:

1. با توجه به زلزله خیز بودن ایران این نوع منهول پلی اتیلنی به علت انعطاف پذیر بودن با حرکت‌های کوچک زمین سازگار است و در نتیجه در اثر حرکتهای کوچک ترک نخورده و درزدار نمی‌شود در حالیکه منهول بتنی ترد و شکننده و در مقابل حرکات زمین غیر مقاوم می‌باشند.

۲. در منهول پلی اتیلنی ترانشه به آسانی در یک روز باز و بسته می‌شود و این به معنای جلوگیری از اتلاف وقت و کاهش زیاد در صرف هزینه‌است در حالیکه برای نصب منهول بتنی زمان و تجهیزات زیادی اعم از نیروهای انسانی و دستگاه‌های پر هزینه نیاز است که این به معنای اتلاف وقت و انرژی و هزینه فراوان است.

۳. منهول پلی اتیلنی سبک است و نصب و حمل و نقل آن به راحتی صورت می‌گیرد در ضمن از تجهیزات کمتری برای قرار دادن منهول در موقعیت مناسب استفاده می‌شود در حالیکه منهول‌های بتنی سنگین هستند و نصبی دشوار دارند که این نصب مستلزم تجهیزات پر هزینه و پر دردسر است.

۴. سطوح کاملاً صاف منهول پلی اتیلنی مانع چسبیدن مواد به دیوراه‌ها می‌شوند. این منهول در مقابل کثافات خشن ناشی از تخلیه‌های خانگی و تخلیه‌های صنعتی و... مقاوم است در حالیکه سطح منهول بتنی خش دار می‌شود بنابر این زباله‌های خانگی و صنعتی و... به دیواره‌ها می‌چسبند.

۵. اندازه استاندارد این منهول موجود می‌باشد بنابر این مصرف کننده می‌تواند طبق نیاز و بنا بر میزان تخلیه , خروجی را به راحتی تنظیم کند در حالیکه منهول بتنی بعد از ساخته شدن تغییر اندازه در ورودی‌ها و خروجی‌ها دشوار و یا با صرف هزینه و دقت بسیار انجام پذیر است.

۶. درون منهول پلی اتیلن، صیقلی و با رنگهای روشن است بنابراین با کمترین نور داخل آن قابل رویت است و نیازی به شرایط سخت برای روشنایی نیست در حالیکه داخل منهول بتنی خشن و بعد از مدتی تیره و لجن گیر می‌شود بنابراین داخل شدن به آن و ایجاد شرایط مناسب دشوار است.

7. در منهول پلی اتیلنی طراحی نردبانها توسط استاندارد OSHA(اداره ایمنی وبهداشت شغلی امریکا) صورت می‌گیرد که طبق این طراحی نردبان بر ای سال‌ها بدون عیب کار می‌کند و سالم می‌ماند در حالیکه در منهول بتنی نردبانهای فلزی سطحی سخت دارند که صورت برخورد نفر احتمال آسیب رساندن به وی را دارند.

8. مواد چسبنده اسیدی (leachate)در سیستم دفن زباله واکنشی با منهول پلی اتیلنی نمی‌دهند در حالیکه در منهول بتنی مواد دارای خاصیت اسیدی به فلزات و بتن حمله کرده و آنها را تخریب می‌کند.

9.HDPE (پلی اتیلن با دانسیته بالا) در بیشتر اسیدها و بازهای رقیق بی اثر است. در واقع یک بازهٔ گسترده از مقاومت شیمیایی با اسیدها و بازها و بسیاری از ترکیبات آلی نشان می‌دهد. با توجه به این که برخورد با این گون مواد در منهول امری اجتناب ناپذیر است این مورد از ویژگیهای عالی منهول پلی اتیلن است. مثلاً در فاضلاب‌ها با اسید سولفوریک و سولفید هیدروژن واکنش شیمیایی نمی‌دهد و leak-free (بدون نشتی) باقی می‌ماند در حالیکه منهول بتنی در برابر اسیدها و بازها مقاومت شیمیایی زیادی ندارند و پس از مدتی خورده می‌شوند. مثلاً در فاضلابها سولفید هیدروژن به اسید سولفوریک تبدیل می‌شود که منجر به ترک بتن و ایجاد ترک می‌شود.

10. این سیستم leak-free در پلی اتیلن به معنای آلودگی کم محیط و هزینه کمتر(به دلیل به کار نگرفتن نیروی انسانی و ماشین آلات و تاسیسات شیمیایی که همگی پر هزینه و وقت گیر است) می‌باشد که از نظر کمک به حفظ محیط زیست نسبت به منهول‌های بتنی ارجحیت دارد.

۱۱. پلی اتیلن ۱۰۰% قابلیت بازیافت دارد و در صورت استهلاک می‌توان آنرا بازیافت کرد.

۱۲. هنگامی که تحت فشار قرار بگیرند، منهول‌های پلی اتیلن برخلاف منهوئال‌های بتنی، به جای شکستن، خم می‌شوند و انعطاف پذیرند.

 

 

روش نصب منهول‌های پلی اتیلنی :

 

از نظر تحمل بارهای وارده به منهول‌ها مانند بارهای شعاعی و محوری (Downdrag) و نیز بارهای ترافیکی، تفاوتهایی بین منهولهای بتنی و پلی اتیلنی وجود دارد و اساساً" سازهٔ پلی اتیلنی به تنهایی نمی‌تواند بارهای سنگین بیش از حد طراحی خود را تحمل نماید، لذا ترکیبی از این دو سازه در اجرای منهول‌های پلی اتیلنی بکار می‌رود.

بر اساس استاندارد 1759ASTM به جای بتن از خاک Class І که حدود ۳۰ سانتی متر در گرداگرد منهول قرار می‌گیرد و حداقل ۹۵% کوبیده (Compact) می‌گردد نیز می‌توان استفاده نمود ولی در عمل بهتر است برای منهول‌های کوتاه تر و مکان هائی که بارهای ترافیکی سنگین وجود ندارد اینکار را انجام داد. اما در هر دوصورت حتماً می‌بایستی از یک دال بتنی مسلح که حدود ۲۰ سانتی متر ضخامت داشته باشد استفاده نمود که قطعاً دریچه منهول نیز برروی این دال قرار می‌گیرد. در صورتیکه جهت پرکردن اطراف منهول‌های پلی اتیلنی (Backfill) بخواهیم از بتن استفاده کنیم بایستی گود برداری را زیاد باز ننمائیم و حدود ۱۵ سانتی متر در اطراف منهول را با بتن حدود ۲۰۰ بدون نیاز به میلگرد پر نمائیم. این دیواره بتنی به همراه دیوارهٔ پلی اتیلنی منهول با هم توانایی تحمل بارهای وارده خصوصاً بارهای ترافیکی را خواهند داشت.

 

 

۰ نظر موافقین ۱ مخالفین ۰
شرکت پیاتیک Co