استفاده از منهول ها به 2400 سال قبل از میلاد مسیح به شهر بابل بر می‌گردد
مطالعات باستان‌شناسان از روی نوشته‌ها و نقشه‌های بجا مانده حاکی از آن است
که شهر بابل از سیستم فاضلاب جامع شهری برخوردار بوده است :
شبکه‌ای با طراحی ماهرانه که تمامی منطقه شهر را تحت پوشش قرار می‌داد
که شامل کانالهای آجری فاضلاب به همراه محله هایی برای دسترسی
به این کانالها جهت بازرسی آنها (مشابه منهولهای امروزی) بوده است
استفاده از منهولها از دیر باز جهت ایجاد ایستگاههای دسترسی به
بخشهای مختلف شبکه‌های آبرسانی و جمع‌آوری و انتقال فاضلاب
جهت بازرسی، تهویه طبیعی و تعمیر و نگهداری همواره مورد نظر بوده است
امروزه نیز نه تنها از اهمیت آنها کاسته نشده بلکه روز به روز بر اهمیت و نیز موارد
کاربرد آنها افزورده شده است
بطور کلی انواع منهول ها را می‌توان بصورت زیر دسته بندی نمود :
1- منهول های آجری
این نوع منهول ها از انواع سنتی بوده که در گذشته مورد استفده فراوان بوده است
(شکل-1). هم‌اکنون از در برخی از موارد به دلیل هزینه پائین این منهول ها تمایل
به استفاده از آنها وجود دارد
از معایب این منهولها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
• احتمال نشت از دیواره‌ها
• احتمال نشت از محل اتصال لوله به آدم‌رو
• زبری نسبتاً زیاد در محل مجرای کف
• آسیب‌پذیر در برابر مواد خورنده
• شکننده بودن در برابر عواملی مانند زلزله
• امکان حداکثر استفاده تا ارتفاع 3 متر
2- منهول های بتنی
این نوع منهولها در سالهای گذشته به عنوان جایگزین
منهول های آجری معرفی شد و توانست که جای خود را به سرعت تثبیت نماید
بطوریکه در حدود 70% منهولهای ساخته شده در کشور از این نوع میباشد
از معایب این نوع منهولها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
• آب‌بندی نامناسب در اتصالات
• زبری نسبتاً زیاد در محل مجرای کف
• آسیب‌پذیر در برابر مواد خورنده
• شکننده بودن در برابر عواملی مانند زلزله (در صورت عدم طراحی صحیح)
• وزن بالای اجزاء (پیش ساخته)
• زمان اجرای طولانی (اجرا در محل)
3- منهول های پلی اتیلن
در چند دهه اخیر پلی اتیلن، با توجه به خواص مطلوبی که دارد
به عنوان مناسب‌ترین ماده برای ساخت منهولها بخدمت گرفته شده است
خواص منهولهای پلی اتیلن که در ادامه به آنها پرداخته شده است
باعث گشته که روند استفاده از آنها سیر صعودی داشته باشد
بطوریکه هم‌اکنون در اروپا بیش از 80% منهول های مورد استفاده
در پروژه‌های اخیر از این نوع منهول ها بوده است
متأسفانه در داخل کشور سهم استفاده از این نوع منهول ها بسیار پائین بوده
اما در حال حاضر استفاده از آنها روند رو به رشدی بخود گرفته است
با توجه به خواص مناسب پلی اتیلن با دانسیته بالا شامل استحکام مناسب
وزن پائین و انعطاف‌پذیری بالای آن مزایای استفاده از منهولهای پلی اتیلن را می‌توان در موارد زیر دانست :
1) وزن پائین منهولهای ساخته شده
به علت کمتر بودن چگالی پلی اتیلن در مقایسه با بتن (چگالی پلی اتیلن 94/0 تا 95/0)
وزن منهولهای پلی اتیلن در مقایسه با منهولهای بتنی با کاربری یکسان، بسیار پائین‌تر و کمتر است
به عنوان مثال منهول نشان داده شده در شکل-1 وزنی در حدود 5/0 تن داشته
در صورتیکه وزن نمونه بتنی با کاربری مشابه در حدود 10 تن میباشد
مزیت دیگر وزن پائین منهولهای پلی اتیلن در این نکته نهفته است
که در زمینهای باتلاقی و شنی که امکان زیرسازی مناسب برای منهول های سنگین وجود ندارد
و بعلت سستی زمین امکان نشست منهول وجود دارد
این نوع منهول ها به هم به علت وزن پائین و نیز به علت چگالی پائین از خطر نشست و فرو رفتن در زمین کاملاً مصون میباشند
2) استحکام بالا در برابر ضربه
با توجه به انعطاف‌پذیری ذاتی پلی اتیلن و خاصیت ضربه‌پذیری آن، منهول های ساخته شده
از پلی اتیلن مقاومت بالای در برابر ضربات وارده در حین حمل و نقل یا پروسه نصب برخوردارند
3) مقاومت شیمیائی بالا در برابر محیطهای خورنده و مهاجم
پلی اتیلن بعلت طبیعت خنثی خود از مقاومت بسیار خوبی در برابر مواد شیمیائی مختلف داراست
بهمین دلیل خطر خورگی و یا پوسیدگی آنها در مجاورت مواد خوردنده و محیطهای مهاجم بسیار پائین میباشد
4) زبری پائین
با توجه به ضریب زبری پائین لوله پلی اتیلن احتمال چسبیدن مواد معلق و گل و لای به آن بسیار پائین است
و در صورت ته نشینی گل و لای بر روی آن با اولین جریان شدید آب کاملاً شسته شده و تمیز می‌گردد
همچنین به علت ضریب زبری پائین پلی اتیلن و صاف بودن سطح داخلی منهول های ساخته شده
از آن و نیز مقاومت در برابر سایش بالای پلی اتیلن، میزان سایش آن در اثر جریان آب در مقایسه با منهول های
بتنی بسیار ناچیز بوده و همین امر سبب ساز طول عمر زیاد این منهول ها
بخصوص در خطوطی که زاویه شیب بالا در نتیجه دارای جریان شدید سیال است میباشد
5) سرعت نصب بالا
می‌توان گفت که بزرگترین مزیت منهولهای پلی اتیلن سرعت نصب بالای آنها میباشد
با توجه به اینکه منهولهای پلی اتیلن بصورت پیش‌ساخته تولید می‌گردد
بنابراین بلافاصله پس از حمل به محل آماده نصب میباشد
همچنین بدلیل وزن پائین آنها، در محل نصب حمل و کارگذاری آنها
حتی با استفاده از ماشین‌آلات حاضر در محل نصب مانند بیل مکانیکی کاملاً امکان‌پذیر است
و در صورت آماده بودن ترانشه می‌توان به سرعت به نصب آن اقدام نمود
در صورت استفاده از منهولهای بتنی درجا به علت طولانی بودن زمان قالب‌بندی و بتن‌ریزی و زمان خشک شدن بتن
انجام پروسه اجرای منهول بسیار طولانی خواهد بود
حتی در صورت استفاده از منهولهای بتنی پیش‌ساخته
بدلیل وزن بسیار بالای منهولها عملیات حمل و کارگذاری بدون در دسترس بودن
جرثقیلهای پرقدرت عملاً بسیار مشکل و حتی غیرممکن خواهد بود
6) طول عمر بالا
بدلیل استفاده از پلی اتیلن، این نوع از منهولها از طول عمر بسیار بالائی (50 سال) برخوردارند.
روش ساخت دستی متداولترین روش تولید منهولهای پلی اتیلن است
در این روش با استفاده از لوله ساخت‌یافته، معمولاً لوله پلی اتیلن دوجداره
منهولها با استفاده از جوش اکستروژنی ساخته میشود. شیوه ساخت اینگونه منهولها در شکل-4 نشان داده شده است
مزیت عمده این روش قابلیت انعطاف بالای آن در ساخت منهولهای پیچیده میباشد
با توجه به اینکه در این روش نیاز به در دسترس بودن قالبهای پیچیده وجود ندارد
همچنین بدلیل استفاده از لوله ساخت‌یافته در ساختار این منهولها از نظر اقتصادی مقرون به صرفه میباشد.
