روش های نوین جمع آوری فاضلاب توسط سپتیک تانک

 

باکتری های موجود در فاضلاب با تکثیر خود در زمان توقف فاضلاب

در سپتیک عمل هضم را انجام می دهد و مواد جامد فاضلاب را به لجن تبدیل میکند
 

این مایع با سر ریز از سپتیک تانک خارج شده و به حوضچه پخش می ریزد و از طریق دیوار های مشبک حوضچه جذب زمین می گردد . البته این روش در آمریکا مجاز است ولی در ایران باید مایع فاضلاب پس از خروج از سپتیک در حوضچه کلر زنی , کلر زنی گردد و سپس دفع شود .
فاضلاب پس از ورود به انباره به دلیل کاهش سرعت جریان آن قسمتی از مواد معلق خود را به صورت ته نشینی از دست می دهد و از سوی دیگر انباره بیرون می رود و مواد ته نشین شده به صورت لجن در کف انباره جمع می شوند. این لجن حاوی ارگانیسم های زنده مفیدی می باشد. این ارگانیسم ها از فاضلاب ورودی به عنوان غذا استفاده کرده و بدین ترتیب فاضلاب را تصفیه می کنند و به این دلیل حجم لجن در این سیستم تقریباً ثابت بوده و تا چند سالی نیاز به تصفیه لجن ندارد.

محاسن سپتیک تانک:

سرعت اجرا.
مناسب برای زمین های دژ و یا زمین هایی که قدرت جذب بسیار کمی دارند و یا مناطقی که سطح آبهای زیر زمینی در آن بالا باشد.

به دلیل استقرار در زمین فضایی را اشغال نمی نماید.
هزینه بسیار مناسب.
بدلیل عدم استفاده از تجهیزات الکترومکانیکال نیازی به تعمیر و هزینه نگهداری و اپراتور ندارد.

 

 

 

‌ که سپتینک تانک ها در چند روش بکار می روند:

1) روش سپتیک تانک ثقلی( Septic Tank Effluent Gravity STEG)



در این روش یک پیش تصفیه بر روی فاضلاب صورت می گیرد و مشکلی جهت تامین سرعت خودشستشویی وجود ندارد چون مواد جامد معلق درشت در سپتیک تانک مانده و اختلالی در تامین سرعت خودشستشویی ایجاد نمی کنند. در سپتیک تانک لازم نیست که قطر لوله 200 mm و یا بالاتر انتخاب گردد.

این روش برای جوامع کوچک کاربرد دارند و چون قطرها کوچک هستند، می توان از لوله های پلاستیکی استفاده نمود زیرا خوردگی این نوع لوله ها کمتر است و مشکل نشتاب وجود ندارد.
فاضلاب بدون هیچ پیش تصفیه ای وارد شبکه جمع آوری شده و به صورت ثقلی به سمت تصفیه خانه حرکت می کند. حداقل قطر لازم 150 تا 200 mm است. جهت جلوگیری از رسوب جامدات معلق، حداقل قطر 6/ متر بر ثانیه حفظ باید گردد. جهت تمیز کردن آنها وجود منهول الزامیست. بدلیل آب بند نبودن کامل شبکه جمع آوری سنتی، یکی از مشکلات اصلی Infiltration یا نشتاب به داخل و Exfiltration یا نشتاب به خارج می باشد. در این روش قطر شبکه کم است ( حدود 25 تا 50 mm ) و لوله های پلاستیکی مورد استفاده قرار می گیرند.
لوله های خروجی از منازل، در ابتدا وارد سپتیک تانک می گردند. بدلیل اینکه در این حالت مواد جامد قابل ته نشینی وجود ندارد. سیستم با قطر کم و شیب کمتر قادر به انتقال فاضلاب خواهد بود. این سیستم به دلیل اینکه کاملا آب بند می باشد، امکان نشتاب به داخل و یا خارج وجود ندارد. عمق کارگذاری لوله ها در این سیستم حدود 9/ متر می باشد.

 

 

 

 

2) روش سپتیک تانک با پمپ ( Septik Tank Effluent Pump )



این روش، شامل شبکه تحت فشار می باشد. در این روش، سپتیک تانک مجهز به صافی و پمپ با فشار بالاست. فاضلاب خروجی توسط لوله هایی با قطر کم، که تحت فشار می باشند، پمپاژ می شود. شبکه جمع آوری فاضلاب اصلی نیز در این روش تحت فشار می باشد.
قطر لوله های تخلیه در این سیستم 25تا38 mm است. قطر لوله های اصلی حداقل 50 mm می باشد. مانند سیستم STEG مشکل نشتاب در این سیستم نیز وجود ندارد. در این سیستم شبکه در عمق بسیار کم گذارده می شود و لوله ها دارای انعطاف کافی هستند، به همین دلیل نیاز به شیب دهی نیست.تنها مشکله مربوطه، زمانی است که سطح آب زیرزمینی بالاست و منطقه سنگلاخی است. این سیستم اولین بار در سال 1968 و در آمریکا بکار برده شد.





3) Pressure Sever With Grinder Pump



این سیستم شبیه روش دوم است ولی بجای استفاده از پمپ ساده از پمپی استفاده می شود که قدرت بیشتری دارد. در این سیستم برای شبکه جمع آوری از سپتیک تانک استفاده نمی شود و بجای آن از یک پمپ خردکننده برای خرد کردن جامدات استفاده می شود. بنابراین می توان از شبکه هایی با قطر کوچک استفاده کرد. مانند روش STEP این شبکه نیز با قطر کم و عمق کارگذاری کم استفاده می شود ولی در این روش به دلیل عدم استفاده از پیش تصفیه مقدار جامدات معلق، چربی و روغن بیشتر خواهد بود.

4) روش خلا



در این سیستم از شبکه ای استفاده می گردد که تحت فشار منفی و خلا قرار دارد. در این روش جایگزین نیز مانند حالت های قبلی، قطر لوله ها کم، عمق کارگذاری شبکه نیز کم و شتاب نیز وجود ندارد.
روش های جایگزین مورد بحث عموما برای جوامع کوچک و غیر متمرکز استفاده می شود. از بین این روشها تنها سیستم STEG قابل استفاده است.

 

 

 

 

تاسیسات فاضلاب

 

 

سیستم فاضلاب  (sewage system) را معمولا به سه دسته تقسیم بندی میکنند

 

فاضلاب خانگی

پساب شهری

فاضلاب صنعتی

 

1. فاضلاب خانگی

فاضلاب خانگی شامل پساب های ساختمان از توالت ها، حمام ها ، دستشویی ها، آشپزخانه

ماشین رختشویی و ظرفشویی می باشد که در بعضی شهرهای جهان

توسط شبکه جمع آوری شهری آن را به تصفیه خانه ها منتقل میکنند

انواع روش تصفیه عبارتند از :

سپتیک تانک

ایمهاف تانک

لاگون

کلاریفایر

 

2. پساب شهری

شامل آب باران و برف می باشد که جدا از شبکه شهری فاضلاب خانگی و در شبکه مستقل شهری به رودخانه ها و مسیل ها تخلیه می شود، چون مخلوط کردن آن با فاضلاب خانگی سبب افزایش حجم فاضلاب برای تصفیه خانه ها می شود و هزینه تاسیسات اولیه و مراحل تصفیه را بالا می برد.

 

3. فاضلاب صنعتی

این فاضلاب ها بر حسب نوع صنعت دارای ترکیبات شیمیایی و سمی است که نمی توان مستقیما در رودخانه ها و دریاچه ها تخلیه کرد و باید قبلا به طور استاندارد تصفیه گردند. روش های گوناگون تصفیه فاضلاب و مسایل مربوط به آن را می توان در کتاب هایی که تحت این عنوان می باشند، ملاحظه نمود. معنای واژه sewer در تاسیسات شبکه انتقال فاضلاب است و خود فاضلاب را sewage می گویند و کلیه سیستم فاضلاب را از ابتدا تا انتها  sewerageمی نامند.

 

 

سیفون :

 

یک قطعه به شکل U می باشد که بین سرویس های بهداشتی و لوله تخلیه فاضلاب

نصب می شود و همیشه مقداری آب در آن باقی می ماند

که این آب مانع از ورود بو و گازهای فاضلاب به داخل محیط ساختمان می گردد

باید توجه کرد در سرویس هایی که به ندرت از آن ها استفاده می شود

آب موجود در سیفون به تدریج تبخیر شده و بو و گاز وارد محیط میشود لذا باید گاه به گاه در آن ها آب ریخته شود

 

 

ونت :

 

برای تخلیه گازهای ایجاد شده در فاضلاب یک شبکه لوله کشی به موازات لوله کشی فاضلاب باید ایجاد شود. این گازها که همواره در پشت سیفون ها جمع شده اند اگر از طریق ونت خارج نشوند با هر بار تخلیه آب از سرویس بهداشتی در اثر تلاطم وارد محیط می شوند و در صورتی که شبکه ونت نداشته باشیم وجود آن ها باعث مقاومت در تخلیه آب می گردد که نهایتا آب ریخته شده در سرویس ها به سرعت خارج نمی شود و مدتی کوتاه در آن ها باقی می ماند تا به تدریج تخلیه گردند.

 

نکات اجرایی  :

 

در اینجا نکاتی وجود دارد که در طراحی زهکشی باید مد نظر قرار گیرد.

1.به آب ناشی از توالت ها، حمام، دوش و ظرفشویی گفته می شود

2.سیستم ونت تک لوله ای کارامد از دو لوله ای بوده چرا که هزینه کمتری دارد.

3.در سیستم دو لوله ای از هر یک از لوازم بهداشتی  یک دریچه به ونت متصل می شود

در حالی که در سیستم تک لوله ای یک لوله ساده وجود دارد.

4.تمام سیستم ها باید برای گرفتن بو و هوای ناپاک ونت یا تله داشته باشند

5. لوله های بیش از 6.4 متر معمولا نیاز به لوله ونت دارند.

6. اگر لوله خروجی از سینی سیفون شیب تند داشته باشد ممکن است

که آب موجود در تله مکیده شود و هوای ناپاک در محیط پخش شود

زیرا همواره مقداری از سطح آب باید در تله سیفون وجود داشته باشد

به این حالات سیفوناژ خود به خودی گفته می شود.

7.  با افزایش فشار مکش در سیستم درین، سیفوناژ اتفاق می افتد.

فشار مکش 500N/m² سطح آب سینی را تا 25mm کاهش می دهد.

8. در سیستم هایی که اصولی طراحی نمی شوند به دلیل فضای محدود دریچه های خروجی، برگشت فشار اتفاق می افتد و آب لوازم بهداشتی مخلوط می گردند.

9. لوله های فاضلابی که به لوله های بزرگتر تخلیه می شوند مشکلات سیفوناژ کمتری در آن رخ می دهد چرا که معمولا پر یا خالی نمی شوند.

10. لوله های فاضلابی که به لوله هایی با قطر یکسان تخلیه می شوند معمولا با اتصال شیب و خم محدودیت ها را به حداقل می رسانند.

11. گاهی اوقات می توان برای جلوگیری از نوسانات فشار در لوله دریچه هایی تعبیه نمود.

12. سرعت جریان در لوله افقی برای جلوگیری از تجمع ذرات شناور  0.6-0.75 m/s  می باشد.

13. نقاط دسترسی جهت تعمیر و نگه داری باید در جاهای زیر قرار داشته باشد:

• در خم یا تغییر مسیر باشد
• در محل اتصال باشد مگر اینکه هر کدام دسترسی جدا داشته باشد
• رو یا نزدیک خروجی و تخلیه باشد
• در مسیر تغییر سایز لوله ها باشد