ساختمان سیفون فاضلاب :
ساختمان سیفون به شکلی است که پس از هر بار تخلیه مقداری آب در داخل آن باقی می ماند به طوری که این مایع ارتباط فضای داخلی لوله ی فاضلاب را با فضای داخل ساختمان قطع میکند.آب داخل سیفون را (آب بند) می نامند وعمق آب بندی ارتفاع ستون آبی است که بین قسمت سرریز وعمق گلوی سیفون واقع شده است .
سیفون ها معمولا از نظر عمق آب بندی دو نوع می باشند :
یکی از آنها (آب بندی معمولی)است که عمق آب بندی آن حدود 5سانتی متر است ودیگری سیفون با (آب بندی عمیق) که عمق آب بندی آن دو برابر (حدود 10 سانتی متر) است. شکل زیر این دو نوع سیفون را نشان میدهد.
سیفون با آب بندی معمولی عمیق را میتوان در شرایط عادی نیز به کار برد ولی معمولا در شرایط غیر عادی از قبیل گرمای زیاد ،افزایش وکاهش فشار جو ودر مواردی که سیستم هواکش کامل نباشد، مورد استفاده قرار میگیرد.
طرز کار سیفون ها :
با توجه به سطح آب داخل سیفون در حالت عادی و قبل از تخلیه ی فاضلاب به داخل آن در سطح A-A قرار میگیرد.
پس از تخلیه ی فاضلاب وسایل بهداشتی در داخل سیفون ارتفاع آب در شاخه ی B به تدریج زیاد می شود. وارتفاع آب در شاخه c نیز به طور همزمان بالا می آید تا زمانی که سطح آب به سر ریز لوله خروجی سیفون یعنی به سطح D برسد.از این لحظه به بعد هر چه آب وارد لوله ی ورودی سیفون بشود از لوله ی خروجی آن خارج می گردد.
انواع سیفون ها:
متداول ترین نوع سیفون ها سیفون های نوع pوs هستند که نشان داده شده اند وهر یک از آنها خود به اشکال مختلفی ساخته می شوند.ولی کارآمد ترین سیفون ها سیفون p است که به آن سیفون شتر گلو نیز می گویند. از سیفون های شتر گلو برای اتصال به دست شویی ها و لگن ها و آبریزها و شیرهای آبخوری و حمام ها استفاده می کنند. جریان فاضلاب سیفون ها نوع p از سایر انواع سیفون های معمول کندتر است.
علل از بین رفتن آب بندی سیفون ها :
یکی از مشکلات معمول در یک سیستم فاضلاب از بین رفتن آب بندی سیفون است.آب بندی سیفون ممکن است بر اثر هواکش نامناسب شبکه و به دنبال آن به وجود آمدن اختلاف فشار در دو طرف مایع سیفون از بین از بین برود. در مجموع از بین رفتن آب بندی سیفون ها ممکن است ناشی از علل زیر باشد:
1-سیفوناژ
2-تبخیر شدن آب سیفون
3-کشش لوله های مویین
سیفوناژ :
از بین رفتن آب بندی سیفون ممکن است در نتیجه ی تولید فشار کمتر از اتمسفر در قسمت خروجی سیفون در سیستم فاضلاب باشد.در این حالت آب داخل سیفون براثر فشار هوا از سمت وسیله ی بهداشتی در سیستم فاضلاب تخلیه می شود. به طوری که درآب بندی سیفون در شرایط عادی به علت تعادل فشار در طرفین سیفون به حالت سکون باقی ماند اگر در قسمت خروجی سیفون به دلایلی کاهش فشار به وجود آید آب داخل سیفون بر اثر فشار جو که در سمت لوله ی ورودی سیفون بر آن وارد می شود در شبکه ی فاضلاب تخلیه می گردد. این عمل را که در نتیجه ی بوجود آمدن شرایط عدم تعادل فشار هوا صورت می گیرد، سیفوناژ می نامند.
سیفوناژ به دو صورت زیربه وجود می آید:
سیفوناژ مستقیم (سیفوناژ خود به خود):
غالبا در سیفون هایی که در وسایل بهداشتی کوچک مانند دست شویی یا لگن ظرف شویی به کارمی روند و مجهز به لوله ی هواکش نیستند سیفوناژ مستقیم به وجود می آید. این سیفوناژ نتیجه ی عدم تعادلی است که بر اثر تخلیه ی سریع فاضلاب تولید می شود،چون این گونه وسایل بهداشتی دارای کف مقعری هستند. فاضلاب محتوی آن ها به طور ناگهانی خالی می شود و بعدا نیز آب کافی برای تامین مجدد آب بندی سیفون در آن باقی نمی ماند.
سیفوناژ غیر مستقیم:
آب بندی سیفون ممکن است به طور غیر مستقیم یا بر اثر جریان فاضلاب در مجرای لوله ی خروجی بعد از سیفون از بین برود این مشکل غالبا در تاسیسات لوله کشی پیش می آید. هنگامی که فاضلاب وسایل بهداشتی در طبقات ساختمان در لوله ی قائم مشترکی تخلیه می شود سرعت جریان آب هوای داخل مجرای خروجی سیفون دست شویی واقع در طبقه ی پایین را می مکد.در نتیجه دراین مجرا مکش ایجاد می شود وبر اثر فشار هوای محل آب داخل سیفون دست شویی نیز تخلیه می گرددتحت این شرایط پس از تخلیه سیفون امکان تجدید آب بندی آن وجود ندارد. با نصب لوله ی هواکش درسیستم لوله کشی فاضلاب می توان از سیفوناژ غیر مستقیم نیز جلوگیری کرد.
تبخیر شدن آب سیفون :
از بین رفتن آب بندی سیفون ها بر اثر تبخیر یک پدیده ی طبیعی است که به ندرت اتفاق می افتد. در شرایط عادی چندین روز طول می کشد تا آب داخل سیفون ها تبخیر شود ومعمولا با استفاده ی مجدد از وسایل بهداشتی این مشکل برطرف می شود.به کار بردن سیفون هایی با عمق آب بندی بیشتر زمان تبخیر را طولانی تر می کند ودر طول این مدت نیز احتمال استفاده ی مجدد از وسیله ی بهداشتی و پر شدن سیفون زیاد است.
کشش لوله های مویین :
از بین رفتن آب بندی سیفون ها براثر خاصیت کشش لوله های مویین خیلی کم اتفاق می افتد.بلکه این اشکال هنگامی رخ می دهد که یک جسم خارجی مانند پارچه، نخ یا یک نوار پارچه ای از داخل سیفون به طرف مجرای خروجی آن آویزان شود.همان طور که دیده می شود کهنه یا پارچه مانند فیتیله ای آب داخل سیفون را به طرف بالا می کشد.آب ریسمان از مجرای خروجی سیفون در لوله ی تخلیه می چکد.درصورتی که چنین اتفاقی رخ دهد سرعت جذب آب به وسیله ی کهنه یا پارچه بیشتر شده وآب بندی سیفون به سرعت از بین می رود.
اثر باد :
بادهای شدیدی که از دهانه ی خروجی لوله های هواکش فاضلاب در بالای بام عبور می کند ممکن است آب بندی سیفون را تحت تاثیر قرار دهد وقتی که گرد باد از طریق لوله ی هواکش به داخل سیستم لوله کشی به طرف پایین هدایت می شود البته به ندرت ممکن است در اثر ازدیاد فشار هوای داخل لوله های فاضلاب آب داخل سیفون ها را به حرکت در آورده و مقداریاز آن را به خارج تخلیه کند که این هم مشکل بزرگی ایجاد نمی کند،زیرا احتمال خالی شدن کامل آب سیفون ها بسیار کم است.به هر حال برای جلوگیری از تاثیر باد می توان هواکش لوله فاضلاب را دورتر از گودال های شیروانی وجاهایی که احتمال دارد باد از آنجا به شکل گردبادی به داخل لوله ی هواکش هدایت شود نصب نمود وانتهای آن را با دو زانوی 90درجه به صورت عصایی ساخت.
سیفون راه بند :
نصب سیفون در مجرای تخلیه ی فاضلاب ساختمان به شبکه ی فاضلاب شهری برای جلوگیری از نفوذ گازهای مضر موجود در شبکه ی فاضلاب شهری به داخل سیستم لوله کشی فاضلاب ساختمان ضروری است.معمولا مجرای ورودی وخروجی این سیفون هم تراز است.این سیفون دارای یک انشعاب است که با یک لوله عمودی تا کف ساختمان امتداد یافته از آن به عنوان مجرای بازدید وتمیز کردن لوله استفاده می شود.لوله ی دیگری روی خط فاضلاب نصب می گردد تا از تخلیه آب سیفون جلوگیری نماید.
سیفون چربی گیر :
در مواردی که احتمال ورود چربی از طریق سینک های ظرف شویی به داخل سیستم فاضلاب وجود دارد باید در بین لوله ی فاضلاب سینک های ظرف شویی((سیفون چربی گیر)) نصب شود جزییات یک سیفون چربی گیرحاوی حجم زیادی از آب نشان داده شده است. چربی ورودی به داخل سیفون تحت تاثیر آب سفت می شود و به صورت دوره ای با بلند کردن سینی مشبک خارج می شود.
طراحی سیستم فاضلاب ساختمان